Tarihi

Abdülmecid-i Sivasi Hazretleri

971’de (1563) Zile’de doğdu. Babası Muharrem Efendi, Horasan’dan gelip Zile’ye yerleşen Muhammed b. Hacı İlyas Halvetî’nin dört oğlunun en büyüğüdür. Abdülmecid ilk tahsilini Halvetî meşâyihinden Abdülmecid Şirvânî’nin halifesi olan babasından aldı. Dinî ilimleri Halvetiyye’nin Şemsiyye kolunun pîri amcası Şemseddin Sivâsî’den öğrendi. Otuz yaşına kadar dinî ilimlerle meşgul olduktan sonra tasavvufa yönelip Şemseddin Sivâsî’ye intisap etti. Kısa zamanda seyrüsülûkünü tamamlayan Abdülmecid Sivâsî’yi amcası halkı irşad için Merzifon’a gönderdi. Ardından Pîrzâde Şeyh Veliyyüddin’in yerine Zile’deki Halvetî-Şemsî Dergâhı’nda halife olarak görevlendirdi (1005/1596).

Şemseddin Sivâsî ertesi yıl ölünce oğlu Pîr Mehmed Efendi postnişin oldu. Onun iki yıl sonra vefatı üzerine posta oturan Şemseddin Sivâsî’nin damadı Receb Sivâsî de vefat edince Abdülmecid Sivâsî diğer halifelerin daveti üzerine Zile’den Sivas’a gelip meşihat makamına oturdu.

Şemsîliğin Sivas ve çevresinde yayılmasında etkili olan Abdülmecid Sivâsî, III. Mehmed tarafından İstanbul’a davet edildi. 2 kocası vefat ettikten sonra himayesine aldığı kız kardeşi Safâ Hatun, yeğenleri Abdülahad Nûri, Abdüssamed Efendi ve Kâmil Ağa ile birlikte İstanbul’a gitmesiyle (1008/1599) Halvetiyye’nin Şemsiyye kolu taşradan merkeze taşınmış oldu. Sivas’taki Şemsiyye Dergâhı faaliyetlerini sürdürmekle birlikte etkinliği ikinci planda kaldı. Ayasofya yakınında bir evde oturan Abdülmecid Sivâsî padişahın isteği üzerine Ayasofya Cami’nde vaaz vermeye, hadis ve tefsir okutmaya başladı. Bu arada müridlerinden Reîsülküttâb La‘lî Efendi’nin kendisine hediye ettiği Eyüpsultan Nişancı’daki eve yerleşti. 1010 (1601) yılında Fatih Çarşamba’daki Mehmed Ağa Tekkesi meşihatına, üç yıl kadar burada görev yaptıktan sonra Sultan Selim Cami yanındaki Şeyh Yavsî Tekkesi’ne (Sivâsî Tekkesi) tayin edildi. İki yıl Şehzade Cami’nde, ardından Sultan Selim Cami’nde vâizlik yaptı. Sultan Ahmed Cami’nin açılışında ilk cuma vaazını verdi. Tekkedeki görevinin yanı sıra bu caminin cuma vâizliği görevini ölünceye kadar sürdüren Abdülmecid Sivâsî, 1049 Cemâziyelâhirinde (Ekim 1639) vefat etti ve Eyüpsultan Nişancı’sında evinin bahçesine defnedildi. İki yıl sonra IV. Murad ve Sultan İbrâhim’in annesi Kösem Mahpeyker Vâlide Sultan tarafından kabrinin üzerine bir türbe yaptırıldı. Abdülmecid Sivâsî’nin biri erkek dört çocuğu olmuş,soyu oğlu Abdülbâki Efendi ve kızları Râziye, Safiyye, Âlime Hatun’la devam etmiştir. Kendisinden sonra oğlu Abdülbâki Efendi şeyh olmuştur. İstanbul’da Kadızâde Mehmed Efendi’nin başını çektiği, vâizler zümresinin cami kürsülerinde tarikat mensuplarına karşı takındığı olumsuz tavır ve sataşmalar üzerine ciddi tartışmalar meydana gelmiş, Abdülmecid Sivâsî tartışmalara katılarak tasavvuf ve tarikatları savunmuştur. Bu tartışmalarda mutasavvıfarın savunduğu fikirler Abdülmecid Sivâsî, karşı görüşler Kadızâde Mehmed Efendi ile özdeşleşmiş ve tara%ar arasındaki tartışmalar Kadızâdeliler -Sivâsîler mücadelesi olarak tarihe geçmiştir

Abdülmecid Sivâsî, bir taraftan tarikatlara karşı olan taassupla mücadele ederken diğer taraftan Bayramî Melâmîleri’nin (Hamzavîler) ve özellikle İdrîs-i Muhtefî’nin Ehl-i sünnet anlayışına aykırı gördüğü görüş ve davranışlarına da şiddetle karşı çıkmıştır. La‘lîzâde Abdülbâki, İdrîs-i Muhtefî’nin Sivâsî Efendi’yi bu tavrından dolayı kendisine bağlı olan Vezir Kayserili Halil Paşa’ya şikâyet ettiğini, bunun üzerine Sivâsî Efendi’nin Bursa’ya sürgün edildiğini söyler. Ancak bu bilgi diğer kaynaklarda yer almamaktadır. Abdülmecid, yeğeni Abdülahad Nûri başta olmak üzere yetiştirdiği halifeleri vasıtasıyla Halvetiyye’nin Şemsiyye kolunun İstanbul başta olmak üzere Anadolu ve Rumeli’de geniş kitlelere ulaşmasında etkili olmuş, Şemsiyye ondan sonra Sivâsiyye adıyla anılmaya başlanmıştır.

Silsilesi;

Sivâsîyye’nin Tarikat Silsilesi Halvetiyye’nin Şemsîyye kolundan ayrılan Sivâsîyye’nin kurucusu Abdülmecîd Sivâsî’ye ulaşan silsile şöyledir;

• P’ir-i sânî, Seyyid Yahyâ Şirvânî (ö.890/1485)
• Yûsuf Mahdûm Şirvan (ö.890/1485)
• Mevlânâ Mehmed Rukiyye (ö.?)
• Şahkubâd Şirvânî (ö.950/1543-1544)
• Abdülmecîd Şirvânî (ö.971/1563)
• Şemseddîn Sivâsî (ö.1006/1597)
• Abdülmecîd Sivâsî (ö.1049/1639)

Abdülahad Nûrî silsilesi Sivasîyyenin nispet edildiği diğer kişi Abdülahad Nûrî’ye ulaşan silsile ise şöyledir;

• Eş-Şeyh Şemseddün Ahmed es-Sivâsî (ö.1006/1597)
• Eş-Şeyh Abdülmecîd Sivâsî (ö.1049/1639)
• Eş-Şeyh Abdülahad Nûrî-i Sivâsî (ö.1061/1650).

Tekkede Görev Yapan Şeyhler

Tekkenin postuna geçen şeyhlerin dökümü bulunmamakla birlikte, Abdülmecîd Sivâsî Efendi’den sonra Abdülahad Nûrî’nin posta geçtiği, tekkenin Abdülahad Nûrî ismiyle anılmasından da anlaşılır.69 Ayvansarâyî, tarikatın nispet edildiği iki şeyhten sonra Abdülbâkî Efendi (ö.1699), Mehmed Efendi (ö.1751), Abdülmecîd Efendi (ö.1717), Abdülbâkî Efendi (ö.1798), Abdülhalık Efendi (ö.1808), Seyyid Abdülkerim Efendi (ö.1832) ve Muhammed Şükrullah (Şükri) Efendi’nin (ö.1866) isimlerini tekkede görev yapan şeyhler olarak zikretmektedir. Tanman ise, Abdülahad Nûrî’den sonra Abdüssamed Efendi (ö.1656), Abdülmecîd Efendi (ö.1717), Yahya oğlu Şeyh Muhammed Efendi (ö.1751) ve Şeyh Seyyid Ahmed Bey’in (ö.1829) tekkede postnişinlik yapmış olduklarının ihtimal dahilinde olduklarını belirtmektedir.

Ayvansarâyî ve Tanman’ın zikrettikleri isimler dışında, Şeyh Haşim Efendi (ö.1842), Şeyh Nureddin Efendi (ö.1876), Şeyh Hüseyin (ö.?), İskender Naci Şirin Baba (ö.2002) ve Şeyh Seyyid Baki Baba Sivâsî (ö.?) isimleri de tekkede posta geçen şeyhler olarak kaynaklarda geçmektedir. Şeyh Abdülmecîd Sivâsî Tekkesi’nin meşihat silsilesini ortaya çıkarmak güç olsa da, kaynaklara ve mezar taşı kitabelerine göre tekkede şeyhlik yaptığı tespit edilen isimler şunlardır; Abdülmecîd Sivâsî Efendi ve Abdülahad Nûrî’den sonra Sivâsîzade Abdülbâkî Efendi (ö.1699), Şeyh Abdülmecîd Efendi (ö.1717), El- Hâc İbrahim Efendi (ö.30 Ocak 1864), Muhammed Şükrullah (Şükri) Efendi (ö.1866) ve Şeyh Tevfik Efendi (ö.?)’dir.

Şeyh Abdülmecîd Efendi (ö.1717)’den sonra 19. yüzyılın ortalarına kadar tekkede posta geçen isimlerin tespiti yapılamamıştır.

KAYNAKLAR:

• www.evliyalarimiz.com/abdulmecid-i-sivasihazretleri
• İslam Ansiklopedisi Sayfa 288-289

Click to rate this post!
[Total: 1 Average: 4]

Admin

Gördüklerimizi gezilerimizi paylaşalım. Siz de gelin aramıza... Haydi üye olun ve paylaşın gittiğiniz yerleri...

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu