Yapım ve Yenileme
Mihriman Sultan Çeşmesi anılan Çeşme Vakfiyesi, 1113 C. evvel (Ekim-1701) tarihli olduğuna göre mektebi bu sıralarda yaptırmıştır. Çeşme, Sıbyan mektebi ile beraber yapılmıştır. Çeşme, Eyüp Nişancısı’nda ve Nişancı Mustafa Paşa Camii’nin sol tarafındaki sıbyan mektebine bitişik ve sokağa bakmaktadır. Banisi Sadrıazam Rami Mehmed Paşa’dır.
Zamanla harap olduğundan, 1254 (1838) tarihinde Sultan. II. Mahmud tarafından, bu sırada vefat eden kızı Mihrimah Sultan’ın ruhu için şimdiki şekli ile yeniletmiştir. Eyüpsultan’da (Nişancı Caddesi) Nişancılar Cami duvarına bitişik olan bu çeşme mermerle kaplıdır. Önden iki mermer sütunla tutturulmuş çıkma bir saçak altındaki ayna taşı kabartma moti$erle süslüdür. (Sütunlar günümüzde yoktur) Teknesi kırılmış, musluğu koparılmıştır.
Bu çeşme zamanla harap olduğundan, 1254 (1838) tarihinde Sultan. II. Mahmud tarafından, bu sırada vefat eden kızı Mihrimah Sultan’ın ruhu için şimdiki şekli ile yeniletmiştir.
Ayna taşı üzerindeki beyzi bir madalyon üzerindeki tuğranın altında şu kitabe bulunmaktadır.
Hazret-i Mahmud Hanın duhteri
Hakka gözdü oldu Firdevs-âşiyân
Mihrimah Sultan ki memdûh-ül- hisâl
Rahmet olsun rühuna rûz-ü şebân
…… ki said Pâşâyı Hak
Eylemiş tevfika mazhar bî-gûmân
Sarf idüp nakdine sim-ü zerin
Mevkiinde yapdırup şu çeşmeyi
Bî-gûmân oldu revân sâduman
Bir mezîd itsün hemîşe ömrünü
Şâh-ı devranın Cenâb-ı Müstean
Bende rı&i söyledim bir beyt ile
Mısra’ından oldu târihi iyân
İtdi nev inşâ bu dil-cü çeşmeyi (1254)
Mihrimâh Sultana çün Mahmud Hân (1254)
Kitabenin üstünde Mahmud Adli tuğrası vardır. Önünde, iki mermer sütuncuğun taşıdığı revak şimdi yoktur. Kaideleri duruyor. Sultan II. Mahmud’un kızı olan Mihrimâh Sultan 1227 (1812) tarihinde doğmuştur.
Annesi Hoşyâr Kadın’dır. 1252 (1836) de Kaptan-ı Derya Ferik Mehmed Said Paşa ile evlenmiştir. Mesud günleri çok uzun sürmeden vereme yakalanmış ve 10-R. ahır-1254 (31-Ağustos 1838) de yirmialtı yaşında vefat etmiştir. Kabri, Fatih Camii civarındaki Nakşidil Valide Sultan türbesindedir. Mihrimâh Sultan’ın genç yaşta vefat etmesi başta babası olmak üzere, bütün ailesini üzüntü içinde bıraktı. Kendinden 14 yaş küçük olan kız kardeşi şâire Adili Sultan bu kaderi şöyle dile getirmiştir:
Ol ikinci kardeşim sultan ah
Nur-ı kalbim, çeşm-i canım Mihrimâh
Hace Hoşyar Kadın anın maderi
Babamızın hem ikinci hemseri
Anı da Mahmud Han etdi ata
Bende-i hass-t Sa’id Paşa’ya ta
Ha(alarca sür ve şenlikler edib
Duhterin gönlüm alub, memnun edib
Çünkü çok gördü felek bu haleti
Ol meyana saldı nar-ı firkati
Hastalandı oldu manend-i hilâl
Anlaşıldı, geldi vakt-i irtihal
Akıbet civan iken ol bedr-i tâb
Münhasır oldu yerin etdi türab
Said Paşa ise 1220 (1805) de doğmuş ve 1285 (1868) tarihinde de vefat etmiştir. Kabri, Üsküdar’da Nasûhî Tekkesi Camii haziresindedir. Kitabe yazarı Rı&ı Mehmed Efendi 1228 (1813) de doğdu. Sülaleymaniye şeyhinin müridi ve daha sonra Unkapanı Ahmed Buhâri Tekkesi’ne şeyh oldu. 1279 (1862) da vefat etti. Şahidesi tekkenin kapısı yanındadır. Mahir şairlerimizdendir.
KAYNAK:
• Eyüp Sultan’da Mimar Sinan imzalı bir eser Nişancı Mustafa Paşa Camii – Nidayi Sevim
